Jak założyć firmę w Niemczech?

Podstawowe znaczenie dla zakładających firmę w Niemczech ma ustawa o działalności gospodarczej z 21 czerwca 1869, kilkukrotnie nowelizowana Gewerbeordnung. Ustawa zawiera regulacje dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym zaznaczyć należy, że odmiennie od tzw. stałego przedsiębiorstwa (niem. stehendes Gewerbe) unormowana została tzw. działalność wędrowna (Reisegewerbe). Wspomnieć trzeba, że definicja ta nie odnosi się jedynie do handlu obwoźnego, lecz jest znacznie szersza, obejmując m.in. świadczenie usług w ten sposób. Niemiecki ustawodawca wprowadził szereg ogólnych postanowień dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej, którym poświęcony jest Tytuł I Ustawy.

Warto tu przybliżyć najistotniejsze przepisy odnoszące się do każdego rodzaju działalności gospodarczej, tj. stałej i wędrownej. Już w paragrafie 1 ust. 1 GewO ustawodawca określił, że każdy ma prawo prowadzić działalność gospodarczą, o ile ustawa tego nie ogranicza. Jednocześnie w świetle brzmienia paragrafu 5 należy również mieć na uwadze ograniczenia swobody działalności określone w przepisach ustaw celnych, podatkowych i pocztowych. Przy wykonywaniu działalności gospodarczej istotne jest ponadto ustawodawstwo poszczególnych krajów związkowych (landów), do którego często odsyłają dalsze przepisy ustawy, dotyczące poszczególnych rodzajów działalności gospodarczej. Również poszczególni ministrowie Republiki uzyskali ustawowe kompetencje do wydawania rozporządzeń natury wykonawczej na zasadach określonych w ustawie. Dodatkowo osobne ustawy regulują poszczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej. Mowa tu o spółkach osobowych i kapitałowych. Paragraf 3 GewO podkreśla, że można jednocześnie prowadzić różnego rodzaju działalność gospodarczą, jak również daną działalność gospodarczą w różnych miejscach. Ten sam przepis stanowi też, że rzemieślnicy nie są ograniczeni wyłącznie do handlu towarami wytwarzanymi przez nich. W tym kontekście należy zaznaczyć, że kwestie związane z rzemiosłem (Handwerk) reguluje osobny akt – ustawa o rzemiośle z 17 września 1953 r. Paragraf 6 GewO określa rodzaje działalności, uregulowane notabene w osobnych aktach prawnych, do których ustawa nie odnosi się, stanowiąc że przepisy GewO nie mają zastosowania m.in. do rybołówstwa, odpłatnego wychowywania dzieci, działalności aptekarskiej, a także do działalności adwokatów, notariuszy, doradców podatkowych.

W przypadku przedsiębiorstw określonych w Tytule II, tj. przedsiębiorstw stałych, wskazać należy, że paragraf 14 ustawy nakazuje osobie, która rozpoczyna działalność gospodarczą, zawiadomić o tym fakcie odpowiednią instytucję, czyli właściwy miejscowo urząd do spraw działalności (Gewerbeamt). Analogiczny wymóg określony został w paragrafie 55c GewO, zawartym w Tytule III ustawy, który w całości poświęcony jest działalności gospodarczej mającej charakter obwoźny. Dodatkowo jednak dla takiej formy aktywności należy uzyskać zezwolenie na działalność wędrowną (Reisegewerbekarte), co wynika z dalszych regulacji zawartych w ustawie. Celem zgłoszenia rozpoczęcia działalności gospodarczej należy wypełnić odpowiedni formularz meldunkowy (Gewerbe-Anmeldung, GewA1), którego wzór określony został w załączniku nr 1. W treści formularza wskazane zostało przy tym, w jaki sposób należy potwierdzić spełnienie wymogów niezbędnych dla danej działalności. Przykładowo do podjęcia produkcji rzemieślniczej konieczne jest uzyskanie karty rzemieślniczej (Handwerkskarte). Pamiętać należy, że podejmowanie oraz wykonywanie określonej działalności gospodarczej może wiązać się niekiedy z obowiązkiem uzyskania koncesji, zezwolenia, na którą to konieczność wskazują przepisy GewO. Przy określonych formach prowadzenia działalności gospodarczej istnieje wymóg uzyskania wpisu do rejestru sądowego (Handelsregister), co również należy mieć na uwadze. Trzeba podkreślić przy tym, że obowiązek zawiadomienia dotyczy nie tylko fazy podejmowania działalności, lecz również jej rozszerzenia, a także zakończenia. Jednocześnie zgodnie z paragrafem 14 ustawy zgłoszeniu podlegają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także oddziały i przedstawicielstwa. Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że dany rodzaj i forma prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech często wymaga dokładnego ustalenia, jakie przepisy działalność tę normują. Jednocześnie odradzamy próbę stosowania analogii z polskimi rozwiązaniami prawnymi w tym zakresie i radzimy sięgnąć do niemieckich aktów prawnych.

Źródło: REGION Europy nr30