Boże Narodzenie w Polsce
Święto Bożego Narodzenia w tradycji chrześcijańskiej upamiętnia narodziny Jezusa Chrystusa. Przypada ono na okolice zimowego przesilenia. Boże Narodzenie to radość, dostatek i obdarowywanie. Jest to liturgiczne Święto stałe, przypadające na 25. grudnia, poprzedzone czterotygodniowym okresem oczekiwania – Adwentem.
Adwent – przygotowanie duchowe i pomoc biednym
W tym czasie wierni i to nie tylko praktykujący katolicy przygotowują się duchowo na okres świąteczny. Często odmawiają sobie pewnych przyjemności na korzyść innych ludzi. Niestety w Polsce podobnie jak w Niemczech i na całym świecie są także ludzie biedni, dla których Święto Bożego Narodzenia może nie być tak radosne. Przez cały Adwent spotkamy w sklepach kosze i pojemniki z wypisaną prośbą o wkładanie do nich produktów żywnościowych przeznaczonych dla najuboższych. Akcje takie organizują: Polski Czerwony Krzyż, Polskie Banki Żywności oraz wiele lokalnych ośrodków pomocy społecznej. Włączają się w nie harcerze. Tuż przed Świętami są one przekazywane potrzebującym. Żywność dla najuboższych jest także zbierana w kościołach. W wielu parafiach dzieje się to w ostatnią przedświąteczną niedzielę, lub inny dzień tuż przed Wigilią. Wierni dzielą się z najuboższymi swoimi świątecznymi potrawami. Zbierane są również pieniądze. Często właśnie na potrzeby ubogich są przeznaczane wpływy z tacy, zebrane podczas Mszy kościelnych w ciągu jednej z adwentowych niedziel. Okazuje się, że właśnie wtedy ofiary wiernych są znacznie hojniejsze. W czasie Adwentu kapłani katoliccy odprawiają Msze w specjalnych szatach koloru fioletowego.
Wigilia - wolne miejsce przy stole
W niektórych Kościołach chrześcijańskich Święto Bożego Narodzenia rozpoczyna się dzień przed rocznicą Narodzin Jezusa Chrystusa - 24. grudnia. Wówczas punktem kulminacyjnym w tym dniu jest wspólna kolacja, do której zasiada cała rodzina. Tak też jest w Polsce. Kolację wigilijną rozpoczyna się zgodnie z tradycją, gdy wzejdzie na niebo pierwsza gwiazdka. Polska wyróżnia się spośród innych krajów tym, że dzień ten jest obchodzony wyjątkowo rodzinnie. Przed tą bardzo uroczystą kolacją wszyscy dzielą się opłatkiem i składają sobie życzenia świąteczne. Jest to bardzo typowy obrzęd, występujący w Polsce oraz na terenach podlegających wpływom kulturalnym Polski (Litwa, północna Słowacja). Używanie w czasie Wigilii siana, kładzionego pod obrus, to elementy zaduszkowych obrzędów przedchrześcijańskich. Dziś na ogół wyjaśnia się, że to na pamiątkę, iż Pan Jezus urodził się w stajence i miał posłanie z siana. W polskiej tradycji bożonarodzeniowej istnieje większa niż w innych krajach gościnność. Charakterystycznym jest przygotowanie zastawy i wolnego miejsca przy stole dla osoby, która może niespodziewanie z „ulicy” przyjść na kolację wigilijną. W Wigilię Bożego Narodzenia nie ma ludzi obcych, każdego przybyłego powinno się traktować jak upragnionego gościa. Dlatego zawsze zostaje to wolne miejsce przy stole, na którym powinno znajdować się dwanaście potraw.
Ma to nawiązywać do liczby dwunastu apostołów. Nie powinno zabraknąć takich dań, jak: śledzie, ryba na gorąco, barszcz lub zupa grzybowa, a także potrawy z użyciem maku (mak z łamańcami, kluski z makiem czy makówka), miodu (piernik) i orzechów czy przygotowywany tylko na te święta karp. Smażony lub w galarecie. Przepisy wigilijne przekazywane są w Polsce z pokolenia na pokolenie.
Kolędy i Gwiazdor – wspólne śpiewanie oraz prezenty
Pięknym zwyczajem w Polsce jest wspólne śpiewanie kolęd po zjedzeniu kolacji wigilijnej. Wszystkie one opowiadają o narodzinach Jezusa Chrystusa. Po odśpiewaniu kolęd przychodzi najbardziej oczekiwany przez dzieci moment-rozdanie prezentów, które wedle tradycji przyniósł w nocy i włożył pod choinkę Gwiazdor. Dzień przed Wigilią, cała rodzina wraz z dziećmi ubiera choinkę w łańcuchy, bombki, zabawki, cukierki i lampki. Ciągle tradycyjne drzewko świerkowe wygrywa u nas ze sztucznym. Nie jest to może „ekologiczne” ale zapach drzewka roznosi się po całym domu i nadaje niepowtarzalny klimat tych świąt.
Pasterka – msza o północy
Po kolacji wigilijnej rodziny idą na pasterkę. Jest to uroczysta Msza rozpoczynająca się o północy. Po Pasterce wszyscy życzą sobie nawzajem wesołych, pogodnych i obfitych Świąt Bożego Narodzenia, które obchodzone są z nie mniejszą czcią i entuzjazmem niż Wigilia. Towarzyszą im odwiedziny u najbliższych lub osób chorych i samotnych. 25 grudnia zwany jest Bożym Narodzeniem. W tym dniu jemy dużo i dobrze. Na stołach królują mięsa. Nie ma w Polsce zwyczaju spędzać tego dnia „publicznie” np. w pubach czy restauracjach. Nawet jeśli są one otwarte, to świecą pustkami co najmniej do popołudnia. Ten dzień spędza się z rodziną. 26. grudnia to w Polsce drugi dzień Świąt obchodzony na pamiątkę św. Szczepana, pierwszego męczennika za wiarę chrześcijańską. W tym dniu Polacy odwiedzają swoich przyjaciół.
Źródło: REGION Europy nr26
